The classical temple - Temple of Apollo Epicurius

Introduction

Built in the period 420-400 BC, the temple of Epicurious Apollo is a great technical achievement of its time, a unique monument, with manneristic features that differentiate it from its contemporary temples and make it a milestone in the history of ancient of Greek architecture, with clear influences recognized in later buildings. Enhancing the charm of the monument, is the fact that it contains architectural elements found in temples dating from all three periods of antiquity (archaic, classical and Hellenistic).

At the same time, the co-existence of many architectural elements of different dates makes it difficult to date the temple with certainty and threatens to precipitate any theory that has been formulated to interpret its multitude of peculiarities. The temple is considered by several scholars to be a pre-Parthenon building, with some parts of it completed at the end of the 5th century. e.g. However, it is certain that in the same place there was a cult sanctuary and a temple of the archaic times.

For Greece, the Temple of Epicurious Apollo was the first monument to be included in 1986 in the list of UNESCO’s world cultural heritage.

The interpretation of the nickname “Epicurius” is given by Pausanias, according to which Apollo, during the Peloponnesian war, helped (healed) the Phigalians to deal with an epidemic disease, a Covid of the time and they to express their gratitude to the god they built the classic temple in Vasses. The archaeologist K. Kourouniotis, during the excavation of the temples on the top of Kotilo, found an inscription in which Apollo is referred to with the epithet Vassitas, formulating the opinion that this was the god’s nickname before 420 BC when he was given the nickname Epicurios.

Hypothetical representation

The Temple of Epicurious Apollo

Drawing by F. Taylor., 1882

Iktinos

The architect of the temple.

According to the traveler Pausanias, the temple of the Epicurean Apollo was the work of Iktinos, the Athenian architect of the classical era, already famous for the leading and emblematic architecture of his city, the Parthenon, and other buildings, such as the Telestirium of Eleusis. Despite the objections expressed by some scholars, it seems that the information is correct and most likely the famous Athenian creator actually worked in the isolated and remote area of Bassae in Arcadia.
After all, his partner in the miracle of the Acropolis, the sculptor Phidias, just a few years before, had delivered his masterpiece to the commissioners of Elis, the gold and ivory cult statue of Zeus that was housed in the temple of the greatest of the gods in the sanctuary of Olympia. Phidias settled and worked for at least ten years in Olympia, why not Iktinos in Phigalea. Chronologically, the period of the heyday of Iktinos coincides with the construction of the temple, the years between 420-400 BC. Professor of art and archeology at Columbia University William B. Dinsmoor, has argued that Iktinos may have worked at Basses in the years before 447 BC. the year of the initiation of the construction of the Parthenon.
only an experienced and pioneering architect, could conceive and design such an inspired building, the perfect version of the Doric style, and combine the archaic, conservative elements with innovative inventions, which will give new impetus to Greek architecture.

Type and morphological characteristics of the temple of Bassae

It is a Doric style temple, with peristyle (a colonnade around the nave), consisting of six Doric columns on the narrow sides and fifteen on the long sides, distyle in antis, with pronaos, nave, adyton and opisthodomos, with its elongated axis emphasized, where the wings of the short sides are twice as wide as that of the long sides.

“….. The floor plan of the temple (its tracery as it was called in antiquity) could be characterized as a “choreography” of contrasts as the long wings of standard width alternate with the short “wings” of twice the width, the spacious and richly decorated pronaos which is juxtaposed with the narrow and austere opisthodomos (rear nave), while the uniquely shaped nave is combined with a simple in architecture, small-scale, adyton …” *

Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος
Δρ Πολιτικός Μηχανικός

Υπεύθυνος Έργου Αποκατάστασης
Προϊστάμενος του Τμήματος Αρχαιολογικών Έργων και Μελετών
Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηλείας

e* απόσπασμα από το βιβλίο:
Παπαδόπουλος Κ. “Ο Ναός του Απόλλωνα στις Αρκαδικές Βάσσες. Το λιγότερο γνωστό από τα φημισμένα μνημεία της αρχαίας Ελληνικής Αρχιτεκτονικής”.
Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού
Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηλείας
Αθήνα 2021

The orientation of the temple

The orientation of the temple from north to south, instead of the usual one from east to west, has caused dichotomies and various interpretations by the scholars, which go as far as formulating the vague theory, certainly not scientific, that the building rotates!

The temple of Archaic times, also oriented N – S in the same area, to the south of the classical temple and the smaller building located on its foundations, testify that there was an associated deep-rooted cult and tradition. Other temples in Arcadia have the same unusual orientation from N to S, such as the temple of Athena in Alifeira and of Athena Soteira and Poseidon in Asea.

The orientation of the temple from north to south instead of the usual one from east to west, has caused dichotomies and various interpretations by the scholars, which go as far as formulating the vague theory, certainly not scientific, that the building rotates!

The temple of Archaic times, also oriented N – S in the same area, to the south of the classical temple and the smaller building located on its foundations, testify that there was an associated deep-rooted cult and tradition. Other temples in Arcadia have the same unusual orientation from N to S, such as the temple of Athena in Alifira and of Athena Soteira and Poseidon in Asea.

The two dominant theories seeking to interpret this approach, one from a constructional point of view and the other from a religious point of view: the archaeologist K. Kourouniotis argued that the choice of the location of the temple was dictated by the need to save space and due to technical limitations. The architect F.A. Cooper, who thoroughly studied the monument, noticed that during the summer solstice, when the sun rises, it casts its light inside the abyss, and even in the specific position where the cult statue of Apollo was probably erected. This explains the door-like opening on the eastern side that allowed the statue to be illuminated.

The chief engineer in charge of the restoration project and a long-time researcher of the temple Dr. Konstantinos Papadopoulos, in his recent book The Temple of Apollo in the Arkadian Bassae (Ministry of Culture – Ephorate of Antiquities of Ilia, ATHENS 2021) argues that “…. these elements (orientation and entrance door) served cultic purposes and more specifically the “communication” of Zeus from the Lykaion with Apollo in Bassae. …… in addition to their visual connection, the Lykaion and Bassae were “connected” in ancient times with sacrificial acts. The fact that no altar has been discovered in Bassae (to date), combined with the fact that there was no temple (only an altar) in the Lykaian sanctuary, reasonably gives rise to the thought that it is possible that sacred ceremonies were held simultaneously in the two places. In any case, the “connection” of the two places through a sacrificial act is witnessed by Pausanias“.

The professor of archeology N. Gialouris, attempting an interpretation of the cultic needs served by the unusual orientation of the temple, argued that they are connected with Apollo’s close relationship with the North and in particular with the “Hyperboreans’ land”. According to the myth, the god comes every summer from the “northern” lands, bringing fruitfulness and flourishing to the earth and departs in autumn. This conception of the descent of the god from north to south was thought to be the reason for the orientation of the temple, certainly recalling the dominant myth of Persephone and her joint worship with Demeter which refers to the change of seasons.

Structural materials – Quarries

The temple was made of local sedimentary limestone of a light gray color, while marble from Tainaro was also used for its individual structural elements and parts.
In the area bordering the monument and at a short distance, various mining sites of the limestone building material of the ancient temple have been identified.

In these quarries, on the slopes of Kotilio, along with the known technique, the quarrying of perimeter channels and the use of wedges for the final detachment of each piece there was another which was applied and included the use of drills, mainly along discontinuities in the stratification of the rock.

The first formation of their desired shape took place at the mining site. The pieces were then transported to the building site of the temple, either on wooden stretchers, or on wooden rollers, or even on carts pulled by animals. There, the stone architectural members received their final configuration shortly before or even after their placement in the temple, as long as it allowed access to the surfaces being shaped, so as to reduce to a minimum the risk of damage especially to their edges during their transport.

Levers, ropes and wooden cranes were used to lift and move the stones, as evidenced by the “lever holes” (grooves) and “elbows” (protrusions) that are still visible on their surfaces today.

The roof was covered by marble tiles, while the roof of the north and south wing as well as the porch was marble. In the nave, the capitals, the internal metopes and the Ionic frieze were marble. The marble used in the temple of Bassae came from a quarry in Cape Tainaro.

According to the scholars, the precious and heavy marble was transported by sea to the mouth of the river Neda in the Cyparissia gulf, where it was transferred to smaller vessels. These sailed against the flow of the river, towards the hinterland, and having come as close as the level and speed of the waters allowed to Phigalea, they were again loaded onto animals to end up in Vasses.

Foundation – Crepidoma (Steps)

For the placement of the temple, extensive site shaping and preparation work had to be done which included the removal of the natural rock in some areas and embankment in others that presented a slope.

The result was to create a flat surface measuring 75 X 40 m. along the axis B to N on which the temple was founded and still stands today. These configurations, where in fact three steps had to be built on the western side of the temple’s platform, are reminiscent, according to the observations of experts, of the configuration of the space for the Parthenon to sit on the rock of the Acropolis of Athens.

The floor of the temple, the last step of the platform, known in the terminology of architecture as a pilaster, because the columns (pillars) of the temple rest on it, reminds scholars of a kind of rectangular canvas, which they encounter for the first time, above and inside which includes all the architectural elements of the temple.

Both the foundation of the nave (mainly the temple) and the peristyle are quite elaborate with layers of well-hewn stones that allows them to fit together well.

Indeed, after recent studies, it seems that the genius architect had planned the entire temple in detail, before the construction of the highest layer of its foundation.

The experienced builders and craftsmen of antiquity provided for the static shielding of the building by applying a layer of clay of suitable thickness and consistency interposed between the natural rock and the foundation stones.

The fact that after twenty-five centuries the monument is standing, despite the subsidence caused by the significant erosion – washing away of the clay layer by rainwater, is proof of its construction efficiency and success.

The colonnade (peristyle – ptero) of the temple

The colonnade (or peristyle) surrounding the rectangular and elongated core of the temple, the nave, consists of six Doric columns on the narrow sides and fifteen on the long sides, for a total of 38 columns. This proportion of the columns gives an elongated aspect to the temple, which is characteristic of archaic temples.

The wing is located on the stylobate, the upper part of the crepidoma, with dimensions of 38.24 X 14.48 m., which in turn is located on the “euthynteria” of the temple with dimensions of 39.87 X 16.13 m.

The krepidoma (steps) of the temple consists of three levels, built according to the ashlar fine stone masonry.

The four arcades (porticos) formed between the colonnade and the walls of the nave are called ptera (wings). On the two narrow sides of the temple of Bassae, the dimensions of the ptera are wider compared to the ptera on the east and west sides, which resemble elongated corridors.

In the classical period, the number of columns on the long sides is usually twice that of the narrow ones, increased by one (ie 6 X 13 columns). According to scholars, it seems that Iktinos, when designing the temple of Bassae, had as a model the archaic temple of Apollo in Delphi (6th century BC). This theory comes as an attempt to interpret, for example, the deviations from the measures that had prevailed in the classical era, such as the greater distances recorded between the columns on the narrow sides of the temple compared to those on the long sides, or the number of columns, which was usually 6 X 13.

The height of the columns is 5.97m and their lower diameter is 1.12 m. Rare, if not unique, is the case of the variation of the diameter of the columns of the north side; they have a diameter of 1.16 m, which makes them thicker than the rest.

The columns in their upper part have three superimposed circumferential sections (insects), and the capitals, above their sub-neck, have three rings (straps).

Entablature

The entablature of the temple in the upper part, was concluded with the Doric pediment, of a relatively low height (1.98 m.), in alignment with the requirements of the architecture of this period (end of the 5th century BC).

It consists of a simple architrave that crowns the colonnade and on top of it the Doric frieze, which was created by alternating triglyphs and metopes.

The triglyphs are vertical elements bearing vertical glyphs, while their lower part corresponds to a rule with its drops. The metopes are square, unadorned slabs and are slightly indented by the triglyphs.

The horizontal cornice, which crowned the frieze, protruded in its lower part, where it also had rectangular fittings, the promochthoi.

Sekos (main temple)

With dimensions of 28.8m. X 8.62m. the nave has the layout of a double, “en parastasis” temple, with two columns between the naves, as the slightly flattened ends of the two long walls of the nave, both in the front and back, are called.

In their upper part, the pilasters had a slightly prominent capital.

These two columns are thinner than the columns of the occasion.

Two transversals on the long walls create the pronaos, the nave (mainly a temple) with a sanctuary and the opisthodomos.

The floor of the nave is slightly elevated in relation to the floor of the wing.

Both in the pronaos and in the opisthodomos, above the pilasters and the intermediate columns, there was an entablature with an architrave and a doric frieze.

The frieze was formed by seven triglyphs and six metopes, which should have had relief representations, according to the model of the temple of Zeus in Olympia. This relief decoration must have been of great artistic value, as can be seen from the admittedly few fragments that were saved and are exhibited in the British Museum. According to Professor Brian Madigan, the subject depicted by the metopes of the pronaos was probably the return of Apollo to Olympus from the Hyperborean land, while the corresponding metopes of the opisthodomos depicted the abduction of the daughters of Leucippus, king of Messenia, by the Dioscuri.

The pronaos is deeper than the opisthodomos, while their ceilings had marble coffer. Between the pilasters and columns of the porch there were railings while a large door, 2.63m wide. it allowed communication with the nave.

Blouet, Abel – Ravoisié, Amable

Υποθετική αναπαράσταση του προνάου

Expedition scientifique de Morée: ordonnée par le Gouvernement Français ; Architecture, Sculptures, Inscriptions et Vues du Péloponèse, des Cyclades et de l’Attique (Band 2) — Paris, 1833

Tο εσωτερικό του σηκού

Μια από τις πλέον χαρακτηριστικές ιδιαιτερότητες του μνημείου συνιστά η διευθέτηση του εσωτερικού χώρου του σηκού. Αντί της αναμενόμενης τριμερούς διάρθρωσης, δηλαδή μιας κιονοστοιχίας σε σχήµα Π συνήθως περιέβαλε το λατρευτικό άγαλμα, δημιουργώντας τρία κλίτη (διαδρόμους), στο σηκό του ναού του Eπικούριου Aπόλλωνα υπάρχουν πέντε ζεύγη ιωνικών ηµικιόνων που συνδέονται κάθετα με τους τοίχους του σηκού, με εξαίρεση το νοτιότερο ζεύγος που ενώνεται µε τους τοίχους υπό γωνία 45 µοιρών. Σχηματίζονται έτσι ευρύχωρες κόγχες κατά µήκος των τοίχων, διάρθρωση που ομοιάζει με το εσωτερικό του αρχαϊκού ναού της Ήρας στην Oλυµπία (600 π.X.). Είναι αβέβαιο κατά πόσο αυτή η επιλογή υπαγορευόταν από κάποια λατρευτική ή θρησκευτική παράδοση, από πλευράς χωροταξίας ωστόσο, η χρήση ηµικιόνων αντί κιονοστοιχίας, επέτρεπε την καλύτερη αξιοποίηση του άνετου και ευρύχωρου εσωτερικού κλίτους. Αν είχε προτιμηθεί η τυπική διάρθρωση του σηκού των ναών της κλασικής εποχής, ο κεντρικός χώρος θα ήταν περιορισμένος και στενός.

Υποθετική αναπαράσταση του εσωτερικού του κυρίως ναού
Διακρίνεται η ιωνική κιονοστοιχία, και η ιωνική ζωφόρος.
Επίσης ο ένας και μοναδικός κίονας κορινθιακού ρυθμού
και πίσω από αυτόν, στο άδυτο του ναού, το λατρευτικό άγαλμα του θεού.
Ch. R. Cockerell, The temples of Jupiter Panhellenius at Aegina
and of Apollo Epicurius at Bassae near Phigaleia in Arcadia, London 1860

Tο άδυτο

Συνέχεια του σηκού αλλά διακριτό του τμήμα είναι το άδυτο, διάταξη που βρίσκει παράλληλο στον αρχαϊκό ναό του Aπόλλωνος των Δελφών. Για πρώτη φορά κάνει την εμφάνισή του το άνοιγμα (θύρα) πλάτους 1,91µ., (µικρότερη αυτής του προνάου) στον ανατολικό τοίχο του αδύτου. H θύρα αυτή αντιστοιχεί προς το δέκατο από B µετακιόνιο διάστηµα της περίστασης.

Η λειτουργία του αδύτου δεν έχει ερμηνευθεί πλήρως, ωστόσο θεωρείται ότι είχε λατρευτική σημασία. Εικάζεται ότι κάθε πρωΐ οι ακτίνες του ήλιου εισχωρούσαν από τη θύρα και φώτιζαν το λατρευτικό άγαλµα του θεού ή ενδεχομένως κάποιο βωμό που είχε τοποθετηθεί εντός του αδύτου. Μάλιστα η ύπαρξη δύο µοχλοβοθρίων πλησίον του εγκάρσιου τοίχο που χωρίζει το άδυτο από το σηκό, είναι πιθανόν ότι στήριζαν το βάθρο του λατρευτικού αγάλµατος.

Tο λατρευτικό άγαλμα του Aπόλλωνα

Πολλές θεωρίες έχουν διατυπωθεί από τους μελετητές για το λατρευτικό άγαλµα, τη μορφή του και που ήταν στημένο, ακόμα και κατά πόσο αυτό υπήρχε.

Οι ιστορικές αναφορές είναι πενιχρές και περιορίζονται στην μαρτυρία του Παυσανία ο οποίος είδε ένα μεγάλο μπρούτζινο άγαλμα του Επικούριου Απόλλωνα ύψους 12 ποδών στην Μεγαλόπολη στημένο σε εντυπωσιακό βάθρο. Το είχαν μεταφέρει εκεί από τις Βάσσες όταν είχε ιδρυθεί η Μεγαλόπολη, γύρω στο 369 π.X. προκειμένου να διακοσμήσει την καινούργια πόλη. Επίσης, το 1812 είχαν έρθει στο φως μαρμάρινα θραύσματα χεριών και ποδιών φυσικού μεγέθους, μπροστά από τον κορινθιακό κίονα.

Είναι λοιπόν πιθανό το άγαλμα που μεταφέρθηκε στην Μεγαλόπολη να ήταν τοποθετημένο στο άδυτο, απέναντι από την ανατολική θύρα. Σώζονται διάφορα σχέδια μελετητών που κάποιοι το τοποθετούν κοντά στο δυτικό τοίχο, στην ανατολική γωνία του αδύτου, μπροστά από τον κορινθιακό κίονα, ή και εντός του σηκού.

Ίσως μάλιστα όταν μεταφέρθηκε το αρχικό άγαλμα στην Μεγαλόπολη, το κενό να καλύφθηκε από ένα νέο φυσικού μεγέθους που ήταν από ξύλινο αλλά είχε μαρμάρινα άκρα (ακρολιθικό).

Οι αρχαιολόγοι Παναγιώτης Καββαδίας και Νικόλαος Γιαλούρης απομακρύνθηκαν αρκετά από τις παραπάνω περιπτώσεις, υποστηρίζοντας, ο μεν Καββαδίας, ότι το μπρούτζινο άγαλμα που είδε ο Παυσανίας στην Μεγαλόπολη έστεκε κάπου στον περιβάλλοντα χώρο του ναού των Βασσών και στο εσωτερικό του οποίου υπήρχε μόνο λατρευτικό ξόανο, ο δε Γιαλούρης ότι ο ίδιος ο κίονας αποτελούσε την ανεικονική παράσταση της θεότητας και δεν υπήρχε άγαλμα στο εσωτερικό του ναού. Η άποψη αυτή στηρίζεται σε πανάρχαιες λατρείες κιονολατρείας που απαντούν στην Aρκαδία (π.χ. Τεγέα), όπου ένα αρχιτεκτονικό στοιχείο (κίονας, στήλη, ή στύλος) λατρεύονταν αντί ενός λατρευτικού αγάλµατος της εκάστοτε θεότητας.

Την άποψη του Καββαδία ότι ίσως το άγαλµα µε το βάθρο του να ήταν τοποθετηµένο έξω από το ναό πλησίον της βόρειοανατολικής γωνίας του ασπάζεται και μελετητής και αναστηλωτής του μνημείου Κ. Παπαδόπουλος, ερμηνεύοντας έναν επιμήκη, ιδιαιτέρως μεγάλων διαστάσεων, ογκόλιθο ως το βάθρο μπρούτζινου αγάλματος (ή αγαλμάτων, λόγω του μεγάλου μήκους του).

Tο κορινθιακό κιονόκρανο

Ανάμεσα στο τελευταίο ζεύγος των ημικιόνων οι οποίοι τέμνουν διαγώνια τον τοίχο του σηκού και όχι κάθετα όπως οι υπόλοιποι υπήρχε ένας κίονας που στην κεφαλή του έφερε κορινθιακό κιονόκρανο, μέχρι σήμερα το αρχαιότερο γνωστό στην αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική. Θραύσματά του φυλάσσονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Ο κίονας στήριζε μαζί με τους ιωνικούς ημικίονες (κατά ορισμένους επίσης κορινθιακούς) το επιστύλιο της νότιας πλευράς του σηκού το οποίο με τη σειρά του έφερε την ιωνική ζωφόρο.

H πρώτη σχεδιαστική αναπαράσταση του κορινθιακού κιονοκράνου έγινε από τον K.H.von Hallerstein (1811-1812), ενώ και ο εσθονός Otto Stackelberg, ο οποίος επόπτευε τις ερευνητικές εργασίες του 1812 στις Βάσσες, αναφέρει σχετικά με το κιονόκρανο :

«… Η βάση ενός κίονα, του μοναδικού που είχε κιονόκρανο με λαξευμένα φύλλα (προφανώς εννοεί το κορινθιακό κιονόκρανο) δεν ήταν πια στερεωμένο στον περιμετρικό στυλοβάτη, αλλά είχε μετακινηθεί από τη θέση της. Το κιονόκρανο βρισκόταν δίπλα στον κίονα, μέσα στο άδυτο του σηκού, όπου επίσης βρίσκονταν περισσότερα ιωνικά κιονόκρανα από ημικίονες, σκόρπια ανάμεσα στα κομμάτια από τα μεγαλύτερα φατνώματα της οροφής, που διατηρούσαν ολοκάθαρα ίχνη από τον ζωγραφισμένο διάκοσμο.…»

Ο κάλαθος του κιονοκράνου είχε µια ή δύο σειρές φύλλων ακάνθου στο κάτω µέρος, από όπου εκφύονταν βλαστοί που ανέρχονταν ως τον άβακα και σχημάτιζαν τις τέσσερις γωνίες. Ανάμεσά τους υπήρχε ζεύγος ελίκων τους οποίους επέστεφε ανθέµιο. Στο επάνω µέρος το κιονόκρανο κατέληγε σε άβακα µε καµπυλότητα στο κέντρο.

Θεωρείται το αρχαιότερο κιονόκρανο στην ελληνική αρχιτεκτονική, η ύπαρξη του οποίου καταδεικνύει εύγλωττα τις ανανεωτικές ιδέες και τη διάθεση πειραματισμών του αρχιτέκτονα του Ναού του Επικούριου Απόλλωνα, ο οποίος δεν διαστάζει να χρησιμοποιήσει ένα φυτικό μοτίβο, τα φύλλα της άκανθας, βγαίνοντας έτσι εκτός του αυστηρού, παραδοσιακού πλαισίου απόδοσης της σχηματοποιημένης μορφής του κιονοκράνου, δωρικού και ιωνικού.

Δυστυχώς το πρώτο κορινθιακό κιονόκρανο στην ιστορία της αρχιτεκτονικής δεν σώζεται σήμερα. Ωστόσο τα λεπτομερή σχέδια που έγιναν από τους μελετητές το 1812 καλύπτουν κάπως το κενό.

Ο επιστημονικός διάλογος σχετικά με την γέννηση του κορινθιακού ρυθμού στις Βάσσες και την ερμηνεία της διαφοροποίησής του από τα υπόλοιπα κιονόκρανα του ναού, ιωνικά και δωρικά, συνεχίζεται .

The roof of the Temple

H στέγη του ναού ήταν δίρριχτη και καλυπτόταν από 17 σειρές µαρµάρινων κεραµίδων κορινθιακού τύπου.

Τα αετώµατα στις δυο στενές πλευρές πλαισιώνονταν από οριζόντιο και καταέτιο γείσο ενώ στο πίσω µέρος τους είχαν τοίχωμα, το τύµπανο.

Σύμφωνα με ορισμένους μελετητές τα αετώµατα του ναού έφεραν γλυπτή διακόσμηση, η οποία κατά τους ρωμαικούς χρόνους µεταφέρθηκε στη Pώµη, πιθανόν μαζί και με άλλα έργα που κοσμούσαν το ναό, κατά την προσφιλή συνήθεια των ρωμαίων που επιθυμούσαν με αυτά να διακοσµήσουν τα κτίρια της πρωτεύουσάς τους.

Ίσως όμως τα αετώµατα να ήταν ακόσµητα, όπως υποστηρίζουν κάποιοι άλλοι σε μια προσπάθεια να εξηγήσουν το μικρό βάθος τους.

Subtitle for This Block

Η οροφή του ναού

Ch. R. Cockerell, The temples of Jupiter Panhellenius at Aegina and of Apollo Epicurius at Bassae near Phigaleia in Arcadia, London 1860

On the long sides of the temple, the covering tiles of the roof ended in flowered cornices, above the horizontal cornice.

Stone slabs with panels on their lower surface, i.e. carved decorative shapes, created the roof of the temple.

Η τύχη του ναού μέχρι τη νεότερη εποχή.

Όπως μαρτυρούν επισκευές που πραγματοποιήθηκαν κατά την Ρωμαϊκή εποχή στην κεράμωση, ο ναός ήταν σε χρήση τουλάχιστον ως και αυτή την εποχή κατά την οποία τον επισκέφθηκε ο Παυσανίας, δηλαδή το 174 π.Χ.

Η ανθρώπινη επέμβαση με την μορφή απόσπασης των μεταλλικών συνδέσμων του δομικού υλικού για την χρήση του για κάλυψη άλλων αναγκών, αλλά και τα φυσικά φαινόμενα, ενίοτε σε μεγάλη ένταση (σεισμοί, ακραίες καιρικές συνθήκες) προκάλεσαν την κατάρρευση της στέγης και την γενικότερη φθορά του μνημείου.

Παρήλθαν δεκαέξι αιώνες σιωπής και λήθης μετά την επίσκεψη του Παυσανία τον 2^ο αι. μ. Χ., μέχρι την εποχή του διαφωτισμού και των ευρωπαίων περιηγητών, οπότε το μνημείο έρχεται εκ νέου στο προσκήνιο της ιστορίας.

Σε πολλά από τα χαρακτικά του 18^ου και 19^ου αιώνα, βλέπουμε τον ρομαντικό τρόπο που οι Ευρωπαίοι λόγιοι και επιστήμονες απεικονίζουν το ερημικό, μυστηριακό λόγω της συχνής ομίχλης και βουκολικό τοπίο των Βασσών αλλά και τον θαυμασμό τους για το περιώνυμο μνημείο, άξιο εκπρόσωπο των κατακτήσεων του κλασικού πνεύματος και πολιτισμού της Ελλάδας.

Ναός Επικούριου Απόλλωνα

Το βουκολικό τοπίο των Βασσών με το ναό όπως διασώθηκε ως τον 18ο αιώνα